پرندگان کوخرد

نام فارسی: دم جنبانک ابلق

نام محلی: مزیری (moziree)

نام علمی: Motacilla alba

نام انگلیسی:  Pied Wagtail یا  White Wagtail

در فصل های پاییز و زمستان این پرنده‌های زیبا درکوچه و خیابان های کوخرد و کوه و صحراهای اطراف در حال راه رفتن بر سطح زمین یا پرواز موج دار خود در آسمان هستند. مزیری در گویش کوخردی و به طور کلی شهرستان بستک به معنای کشاورز می‌باشد و به این خاطر به دم جنبانک ابلق اطلاق شده است که بیشتر دور و بر آب‌ها و در مزارع کشاورزی آبیاری شده به سر می‌برد. البته در اطراف آب‌های شیرین سدها و آبگیرهای فصلی همانند لمبیر ملکی و همچنین در کناره‌های رودخانه‌ی مهران نیز دم جنبانک‌های ابلق قابل مشاهده هستند که با دم‌هایی جنبان به دنبال حشرات و مورچه‌ها می‌دوند و سر و صدایشان هنگام پرواز توجه هر رهگذری را به خود جلب می‌کند.

این پرنده حدود 18 سانتیمتر طول دارد ، پر و بالی سیاه و سفید ، گوشپرها و صورت سفید آن را از هر پرنده‌ی دیگری در منطقه متمایز می‌سازد. مزیری و بوکلو(1) از دایره‌ی ترس کمتری نسبت به سایر پرندگان راسته‌ی گنجشک سانان برخوردارند و کودکان و حتی بزرگسالان نسبت به آنان احساس خوشایندتری در مقایسه با گنجشک خانگی و بسیاری از پرندگان دیگر دارند و کمتر مشاهده شده که مثلا آنان را مورد آزار و اذیت قرار دهند یا به طرف آنان سنگ پرتاب کنند، شاید به این دلیل که فقط مدت محدودی میهمان ما هستند.

بسیاری از اهالی منطقه‌ی بستک، جفت بودن دم جنبانک ابلق را نشانی از بهار و سالی پر باران و با خیر و برکت می‌دانند و تک بودن آن را نشانی از خشکسالی یا سالی نه چندان خوب می‌دانند.

در ایران نژاد alba  فراوان است و در فصل مهاجرت زمستانی بسیاری از این پرندگان از کشورهای همسایه وارد ایران می‌شوند و نیاز به برنامه‌ی حفاظتی ویژه‌ای ندارند. پرنده‌ی جوان از پرنده‌ی بالغ کمرنگ‌تر است و افرادی که از این امر آگاهی ندارند ممکن است به اشتباه آن را از نژادی دیگر بدانند.

در نیمه‌های فروردین دیگر تقریباّ فقط یادی از دم جنبانک‌های ابلق می‌ماند و بار دیگر در نیمه‌های فصل پاییز که اوایل فصل رویش گیاهان و کاشت جو دیم در منطقه است باید به انتظارشان نشست.

(۱) بوکلو (bookaloo) : چکاوک کاکلی در گویش کوخردی