پرندگان کوخرد

نام فارسی: پرستوی دمگاه صورتی – چلچله ی دمگاه حنایی

نام محلی: ...

نام محلی پیشنهادی: پِلِسرو دُم حِناوی

نام علمی قدیم: Hirundu daurica

نام علمی جدید: Cecropis daurica

نام انگلیسی: Red Rumped Swallow - Lesser Striated Swallow

پرستوی دمگاه صورتی از راسته ی گنجشک سانان Passeriformes و تیره ی چلچله ییان Hirundinidae  می باشد.

این پرنده حدود 17 سانتی متر طول دارد. اندازه، شکل و سیاهی روتنه اش مانند چلچله است یعنی تارک و پشتش آبی پر رنگ با جلای فلزی است. بال ها و دمش تقریباً سیاه است. به واسطه ی طوق پشت گردن و دمگاه حنایی (بلوطی) رنگش، به آسانی از چلچله تشخیص داده می شود. زیرتنه و پرهای پوششی زیر بال ها، به رنگ نخودی سفید، با رگه های کمرنگ تر است که در پرواز به خوبی دیده نمی شود. پوشش زیر دُم سیاه است و بر خلاف پرستو و پرستوی دمگاه سفید، فاقد نوار سینه و نوار سفید دُم است.

پرنده ی جوان قهوه ای تر و کمرنگ تر با رگه های نخودی روتنه، طوق و دُمگاه کمرنگ تر و پرهای بیرونی دُم نیز کوتاه تر است. پروازش آرام و با شکوه است و پشت سر هم بر روی هوا سُر می خورد و معمولاً موقع سُر خوردن دُم خود را بسته نگه می دارد.

پرستوی دمگاه صورتی از حشرات تغذیه می کند. در مناطق باز، صخره های مشرف به دریا، زیر پل ها و در نواحی مسکونی به سر می برد و در غارها، شکاف سنگ ها و زیر پل ها مانند چلچله آشیانه را با دهانه ی کوزه مانند از گِل می سازد و معمولاً بین 3 تا 6 تخم در آن می گذارد.

در ایران تابستان ها ... ادامه ی مطلب

در بخش کوخرد و شهرستان بستک این پرنده بیشتر در دیواره ی داخلی سقف آب انبارهای مخروطی شکل آب شیرین (بِرکه ها)  و معمولاً در جاهایی که آب و گل در دسترس می باشد مانند اطراف دریاچه ی سدها و یا نزدیک مزارع کشاورزی لانه ی کوزه ای شکلش را می سازد.

 پرستوی دمگاه صورتی زیر گونه ها ی مختلفی دارد که بیشتر در آسیا و اروپا پراکنده هستند. این زیر گونه ها عبارتند از:

Daurica,  japonica, nipalensis, rufula, domicella, kumboensis, emini, melanocrissus, erythropygia, hyperythra

زیر گونه ی موجود در ایران از نوع rufula می باشد.

این پرنده در گذشته جزء Hirundo طبقه بندی می شد و با نام علمی Hirundu daurica شناخته می شد اما اخیراً با توجه با پژوهش های DNA  که بر روی این پرندگان صورت گرفته، این طبقه بندی تغییر کرده و پرستوی دمگاه صورتی جزء Cecropis قرار گرفته است. و هم اکنون با نام علمی Cecropis daurica معرفی می شود.

نام فارسی: مگس گیر راه راه (مگس گیر خال دار)

نام محلی: ...

نام محلی پیشنهادی: پشه گیر تُک تُکی

نام علمی: Muscicapa striata

نام‌ انگلیسی: Spotted Flycatcher

مگس گیر راه راه از راسته ی گنجشک سانان Passeriformes و تیره ی مگس گیریان Muscicapidae می باشد.

تیره ی مگس گیریان پرندگانی کوچک هستند که منقاری نسبتاً پهن دارند و برای شکار حشرات مناسب می باشد. این پرندگان از محل استقرارشان به سرعت به پرواز در می آیند و پس از شکار حشرات، معمولاً دوباره به جای خود باز می گردند. غالباً روی درختان به سر می برند و به ندرت بر روی زمین دیده می شوند. در سوراخ ها یا در دیواره ها آشیانه می سازد.

مگس گیر راه راه حدود 12 تا 15 سانتی متر طول دارد و به رنگ قهوه ای خاکستری دیده می شود. بال هایش کشیده است و منقار و پاهای کوچک  سیاه رنگی دارد. چشم هایش نیز سیاه است و نوار چشمی کمرنگی دارد. نر و ماده هم شکل هستند. رگه هایی در پیشانی و سینه و دو طرف گلویش دارد. همچنین رگه های کم رنگی در لبه ی پوشپرهای بلند و خط بالی اش دیده می شود. پرنده ی جوان خال های قهوه ای کم رنگی بر روی سر و پشتش دارد.

از روی شاخه ها به صورت موجی پرواز می کند و حشرات را با چابکی دنبال می کند و در هوا شکار می کند. راست می نشیند و در حالی که چشم به حشرات در حال پرواز دوخته است، غالباً بال ها و دمش را تکان می دهد. تقریباً از تمام حشرات کوچکی که پرواز می کنند ازجمله سوسک ها، شته ها و زنبورها ... ادامه ی مطلب

در ایران در فصل تابستان نسبتاً فراوان است و به صورت مهاجر عبوری در بیشتر نقاط به چشم می خورد.

در شهرستان بستک و بخش کوخرد می توان این پرندگان کوچک را در اطراف دریاچه های سدها و بر روی درختان سُمر و کُنار و سایر درختانی که ... ادامه ی مطلب

نام محلی : ...

نام محلی پیشنهادی : زردپَل کلّه سِیَه (Zardpal e Kalla Siyah)

نام علمی : Emberiza melanocephala

نام انگلیسی :  Black-headed Bunting

 زردپره ی سر سیاه از راسته ی گنجشک سانان Passeriformes  و تیره ی زردپره ییان Emberizidae  می باشد. این پرنده حدود 16 تا 18 سانتی متر طول دارد. جثه اش بزرگ است و پرنده ی نر اندکی بزرگتر از ماده است. منقاری سخت به رنگ خاکستری تیره دارد. در دمش سفیدی دیده نمی شود.

در پرنده ی نر، سر سیاه، روتنه قرمز حنایی، دُم قرمز حنایی تیره، گوشپرها سیاه، گلو و زیر تنه زرد، سر شانه ها قرمز حنایی، بال ها ترکیبی از رنگ های قهوه ای با رگه های سفید و لکه سیاهی در شانه است. پرنده ی نر به خاطر تضاد سر و گوشپرهای سیاه با سینه و زیر شکم زرد رنگ به سادگی قابل تشخص می باشد.

پرنده ی ماده و پرنده ی جوان، کمرنگ تر و بدون سر سیاه است. در پرنده ی جوان سینه زرد کم رنگ است که آثاری از رگه های قرمز حنایی در آن دیده می شود.

پرنده ی ماده فاقد این رگه های قرمز حنایی در سینه است و زیرتنه اش زرد حنایی رنگ باخته است. گوشپرها قهوه ای با رگه های تیره کم رنگ در آن، گلو سفید نخودی و بال ها آمیزه ای از رنگ سیاه، سفید و قهوه ای است. ماده ی این پرنده به زرد پره ی سر سرخ ماده بسیار شباهت دارد.

زردپره ی سرسیاه در مناطق تپه ماهوری دارای بوته، کشتزارها، روی درختان پراکنده یا زمین های بدون کشت، زمین های باز و باغ ها به سر می برد.

... ادامه ی مطلب

در ایران بیشتر در قسمت های شمال و غرب ایران زندگی و تولید مثل می کنند. تابستان ها به وفور و به صورت مهاجر عبوری در همه جا دیده می شود و بیشتر در دسته های 10 تا 50 تایی و به صورت دسته جمعی مهاجرت می کنند.

در شهرستان بستک و بخش کوخرد زرد پره های سر سیاه را می توان در اوایل زمستان و بهار و در هنگام مهاجرت می توان بر روی درخت های سُمر (آکاسیای چتری) و کوِر (کهور) در حال خوردن گل های این درختان مشاهده نمود. چون پرنده ی ماده شبیه گنجشک خانگی و گنجشک گلو زرد به نظر می رسد ممکن است تشخیص این پرنده برای افراد عادی مشکل باشد و به سادگی متوجه حضور این پرندگان زیبا در منطقه نشوند.

نام فارسی: دِلیجه
نام محلی: واشاه
نام علمی: Falco tinnunculus
نام‌ انگلیسی:Kestrel (Common Kestrel) (Eurasian Kestrel)

دلیجه از راسته ی شاهین سانان Falconiformes و تیره ی شاهینیان Falconidae می باشد.
شاهین سانان پرندگانی شکاری و روز زی هستند و با بال های کشیده و باریک به خوبی مشخص می شوند. معمولاً ساکت هستند ولی هنگام احساس خطر و هشدار، صدایی جیغ مانند از خود تولید می کنند. رفتار زیستی و تغذیه ای این تیره، با عقاب ها، سارگپه ها و کورکورها متفاوت است. با سرعت و قدرت به پایین حرکت می کنند و مستقیماًبه سوی شکار شیرجه می روند و آن را می گیرند. معمولاً طعمه را با یک پا و با چنگال می گیرند و خودشان آشیانه نمی سازند. به سبب بهره گیری از آن ها در قوش بازی، مورد علاقه ی قوش بازان هستند.
دلیجه حدود 32 تا 39 سانتی متر طول دارد. بدنش باریک و دُمش بلند است. لبه ی دمش در انتها صاف یا اندکی گِرد دیده می شود. بال های نوک تیزی دارد. پاها، قاعده ی منقار و خط دور چشمش زرد روشن است. چشم ها و منقار کوتاه و قلاب مانندش تیره است. اندازه ی بین بال هایش به حدود 68 تا 78 سانتی متر می رسد.
در پرنده ی نر، سر و دُم خاکستری مایل به آبی رنگ است و نوار پهن سیاهی نزدیک انتهای دمش دیده می شود، روتنه و جبّه قهوه ای بلوطی با خال های سیاه بیشتر و راه راه عرضی کمتری است. شاهپرهای اولیه و ثانویه سیاه است.

در پرنده ی ماده، روتنه قهوه ای است و راه راه سیاهش بیشتر است و دمش بر خلاف پرنده ی نر، قهوه ای است. همچنین خط زیر چشم با سبیل سیاه مشخص است، زیرتنه ی نخودی با رگه های طولی قهوه ای تیره و زیر گلویش اندکی روشن تر است. شاهپرهای بال همانند پرنده ی نر سیاه رنگ است.
هر دو جنس ناخن سیاهی دارند و معروف ترین پرنده ای است که مدت زمان طولانی درجا بال زنی می کند و حتی در بادهای شدید هم می تواند به طور ثابت در یک نقطه ثابت بماند. پرنده ی جوان بیشتر به پرنده ی ماده شباهت دارد اما از نظر رنگ روتنه و بال ها معمولاً بیشتر قهوه ای مایل به زرد هستند.

... ادامه ی مطلب ...

در بخش کوخرد و روستاهای اطراف و شهرستان بستک می توان دلیجه ها را بر حال پرواز بر فراز روستاها یا در اطراف روستاها  بر روی درختان گز شاهی و کُنارها و کهورهای بلند و خشکیده یا بر روی تنه ی نخل های خشکیده ی بلند یا بر بالای درختان سُمر و سَلَم مشاهده کرد. اگر چه پرنده ای بومی است و در تمام فصل ها دیده می شود ولی در زمستان ها بیشتر به چشم می خورد و به نظر می رسد تابستان ها در ارتفاعات و مناطق خنک تر به سر می برد.

دلیجه از جمله پرندگان حمایت شده است ولی متأسفانه برای شکار شاهین ها از این پرنده استفاده می کنند. لازم است برای حمایت و کمک به ازدیاد این پرنده، با آموزش و حفاظت از زیستگاه این پرندگان، از این کار جلوگیری به عمل آید چون به دلیل استفاده ی زیاد از سموم آفات نباتی و تبدیل زیستگاه های آنان به زمین های کشاورزی و در نتیجه از بین رفتن غذا و زیست گاه های آنان، تعدادشان در ایران و سایر نقاط جهان رو به کاهش است.  این پرنده در از بین بردن جانوران موذی که به باغ ها و محصولات کشاورزی آسیب می رسانند نقش مهمی دارد. به خاطر رواج قوش بازی و قیمت بالای پرندگان شکاری در کشورهای عرب حاشیه ی خلیج فارس ، در شهرها و روستاهایی که به این کشورها نزدیک تر هستند شکار شاهین ها از کوخرد و روستاهای اطراف بیشتر رایج است و باعث به خطر افتادن نسل دلیجه ها می شود که برای شکار شاهین ها از آن استفاده می کنند.
دلیجه 11 زیر گونه دارد که در آسیا و خاور میانه بیشتر ... ادامه ی مطلب

با تشکر از آقایان عبدالله بارکار و محمد تاجی پور به خاطر عکس ها و فیلم های زیبایشان

راسته ی ماکیان سانان Galliformes

راسته ی ماکیان سانان پرندگان مرغ مانندی از جمله قرقاول، کبک، تیهو و بلدرچین را در بر می گیرد.

از راسته ی ماکیان سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی سیاه خروسیان Tatraonidae
● تیره ی ماکیانیان Phasianidae
● تیره ی بلدرچین بوته ییان Turnicidae

راسته ی لک لک سانان Ciconiiformes

راسته ی لک لک سانان پرندگانی آبزی هستند و در اندازه های متوسط تا بسیار بزرگ دیده می شوند. این راسته در جهان 5 تیره را در بر می گیرد.

از راسته ی لک لک سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی حواصیلیان Ardeidae
● تیره ی لک لکیان Ciconiidae
● تیره ی اکراسیان Threskiornithidae
● تیره ی فلامینگویان Phoenicopteridae

راسته ی کبوتر سانان Columbiformes

راسته ی کبوتر سانان پرندگانی دانه خوار و حشره خوار مانند باقرقره، کبوتر و قمری را در بر می گیرد.

از راسته ی  کبوتر سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی باقرقره یان Pteroclidae
● تیره ی کبوتریان Columbidae

راسته ی غاز سانان Anseriformes

راسته ی غاز سانان پرندگانی آب زی هستند و جثه ی بزرگی دارند. منقاری بزرگ، پهن و کشیده، پاهایی نسبتاً کوتاه و گردنی دراز و باریک دارند. بدن جوجه ها از کُرک پوشیده شده و به محض خروج از تخم،‌ آشیانه را ترک می کنند. غاز سانان پرندگانی اجتماعی هستند.

از راسته ی غاز سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی مرغابیان

راسته ی غاز سانان دو گروه اصلی را در بر می گیرد:
1- قوها و غازها از زیر تیره ی غازیان Anserinae
زیر تیره ی غازیان شامل گروهای زیر هستند:
     قوها Swans
     اردک های غاز نما Shelducks


2- اردک ها از زیر تیره ی اردک ها Anatinae

      الف) اردک های روی آب چر Surface Feeding Ducks
این اردک ها عمدتاً از قوها و غازها کوچک تر هستند. گردن و پاهای کوتاه تری در مقایسه با آن ها دارند و مرغابی نواحی باتلاقی، تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه های آرام هستند. شکل نر و ماده متفاوت است و پرنده های جوان شبیه پرندگان ماده هستند. در فصل تولید مثل برخی از نرها به ماده ها شباهت پیدا می کنند. دارای آینه ی بالی مستطیل شکل و مشخص هستند و آشیانه ی خود را روی زمین در لا به لای نی ها یا در سوراخ ها می سازند.

     ب) اردک های غوّاص Diving Ducks
این گروه شامل اردک هایی است که در دریا و آب های شیرین به سر می برند و درون آب شیرجه می روند. عمدتاً در آب های وسیع مانند دریاچه های بزرگ، خلیج ها، مصب ها و خورها جنب و جوش دارند. پاهای این پرندگان در قسمت عقبی شکم قرار دارد که از آنان شناگرانی سریع می سازد. هنگام برخاستن ، ابتدا مسافتی را به صورت بال زدن روی روی سطح آب می پیمایند و سپس به پرواز در می آیند. بیشتر از نرم تنان و گیاهان آبزی تغذیه می کنند. نر و ماده هم شکل نیستند و روی زمین یا در سوراخ ها آشیانه می سازند.

     ج) اردک های ماهی خوار Sawbills
این اردک ها با منقار کشیده و باریک و کناره های دندانه دار که انتهایش خمیده و رو به پایین است، در تعقیب شکار و ماهی بسیار ماهر هستند و روی سرشان تاجی دیده می شود. از روی آب، سنگین برخاسته، اما دارای پروازی سریع و مستقیم هستند. صدای بال زدنشان سوت مانند است (به جز اردک ماهیخوار سفید). در هنگام پرواز، به واسطه ی نگه داشتن سر و گردن به طور مستقیم و در یک امتداد، بدنشان کشیده و دراز به نظر می آید. اردک های ماهی خوار به واسطه ی لکه های سفید پر و بالشان از اردک های غوّاص متمایز هستند. نر و ماده هم شکل نیستند. عمدتاً پرندگانی ساکت هستند به جز در نمایش های جنسی که پرنده ی ماده صدای فریاد مانندی از خود تولید می کند. این پرندگان روی زمین یا در سوراخ ها آشیانه می سازند.

راسته ی شاهین سانان Falconiformes

راسته ی شاهین سانان شامل پرندگان شکاری روز زی مانند عقاب ها، شاهین ها و کرکس ها است.

از راسته ی شاهین سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی عقاب ماهیگیریان Pandionidae
● تیره ی شاهینیان Falconidae
● تیره ی قوشیان Accipiteridae

تیره ی قوشیان پرندگانی شکاری و روز زی هستند که جثه ی بزرگی دارند و گوشت خوارند. منقاری قلاب مانند و چنگال هایی محکم و قلاب مانند برای گرفتن و پاره کردن شکار دارند. بال هایشان پهن و بلند است و سرشان بزرگ و سوراخ بینی شان روی نرمه ی منقار، واقع در قاعده ی آن، قرار دارد. نر و ماده هم شکل هستند و معمولاً ماده ها بزرگتر هستند. رنگ پرنده ی نا بالغ بسیار متغیر است. پرواز قوی به صورت بالباز روی، از ویژگی های مهم این پرندگان به شمار می رود. روی درختان، صخره های مرتفع و روی زمین آشیانه می سازند.

قوش کلمه ای عامیانه است که به گروهی از پرندگان شکاری اطلاق می گردد. در اینجا منظور تیره های پرندگان شکاری بدون تیره ی شاهینیان و عقاب ماهیگیریان است.

تیره ی قوشیان پرندگان زیر را در بر می گیرد:

            کورکورها Kites
            کرکس ها Vultures
            سارگپه ها Buzzards
            سنقرها Harriers
            قرقی ها Hawks
            عقاب ها Eagles

نام فارسی: چَنگَر نوک سفید (معمولی)
نام محلی: ...
نام علمی: Fulica atra
نام‌ انگلیسی: Coot (Common Coot) (Black Coot) (European Coot) (Eurasian Coot)

چنگر از راسته ی درنا سانان Gruiformes و تیره ی یلوه ییان Raliidae است، حدود 37 سانتی متر طول دارد. رنگش سیاه دودی است و به خاطر منقار و سپر سفیدش به سادگی از سایر پرندگان تشخیص داده می شود. پاهایش سبز زیتونی و گوشتی است و چشم هایش قرمز است.

از چنگر نوک سرخ بزرگ تر است و جثه اش نیز بزرگ تر است و همچنین فاقد سفیدی زیر دم و خط سفید پهلوها است. پاهایش کاملا نیم پرده است و انگشتانش نسبتاً بزرگ است. پرنده ی نابالغ به رنگ قهوه ای دودی است و زیر گلو و سینه اش خاکی کمرنگ است و سرش نیز قرمز رنگ است.
برای به دست آوردن غذا  شیرجه می زند و گاهی بیش از نیم دقیقه در زیر آب می ماند. در زمستان به طور گروهی و همراه اردک ها در مناطق تالابی و حاشیه ی نیزارها شنا می کند. به دشواری پرواز می کند و قبل از پرواز مدتی روی آب می دود. هنگام فرود آمدن در آب، ناگهان به سطح آب برخورد می کند و سر و صدای بسیاری ایجاد می کند.

 چنگر  در مناطق نیزاری با آب باز، تالاب ها، دریاچه ها و گاهی حاشیه ی رودخانه های وسیع به سر می برد و بر روی دریاچه ها،  و درون نیزارهای انبوه ... ادامه ی مطلب

از جلبک ها و نرم تنان درون آب تغذیه می کند و گاهی برای به دست آوردن غذا به طور ناشیانه ای به درون آب شیرجه می زند و به دلیل سبکی اش پس از مدت کوتاهی به سطح آب باز می گردد. بر خلاف اردک ها، غذای خود را قبل از خوردن به سطح آب می آورد، این امر باعث می شود تا بعضی مواقع غذایش توسط سایر پرندگان اطراف دزدیده شود.
چنگر در ایران بومی و فراوان است و زمستان ها به تعداد فراوان در تالاب های شمال و جنوب ایران دیده می شود.
بر اساس راهنمای پرندگان ایران آقای جمشید منصوری اگر چه چنگر از پرندگان بومی ایران و استان هرمزگان است امّا در کوخرد و شهرستان بستک فقط در فصل پاییز و زمستان می توان... ادامه ی مطلب

راسته ی پلیکان سانان Pelecaniformes

راسته ی پلیکان سانان پرندگانی آبزی با جثه ی متوسط و بزرگ هستند که معمولاً در تمام نقاط دنیا یافت می شوند.

از راسته ی پلیکان سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی نوک سرخیان Phaethontidae
● تیره ی پلیکانیان Pelecanidae
● تیره ی بوبیان Sulidae
● تیره ی مارگردنیان Anhingidae
● تیره ی باکلانیان Phalacrocoracidae

راسته ی درنا سانان Gruiformes

راسته ی دُرنا سانان پرندگانی بسیار متنوع آبزی، دشت زی و کنار آبزی هستند و اندازه های متفاوتی دارند.

از راسته ی دُرنا سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی درناییان Gruidae
● تیره ی یلوه ییان Raliidae
● تیره ی هوبره Otididae

راسته ی آبچلیک سانان Charadriiformes

راسته ی آبچلیک سانان پرندگانی کنار آبزی، در اندازه و شکل های متنوع، با ویژگی های زیستی متفاوت را در بر می گیرد.

از راسته ی آبچلیک سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی سلیم خرچنگ خواریان Dromadidae
● تیره ی صدف خواریان Haematopodidae
● تیره ی نوک خنجریان Recurvirostridae
● تیره ی چاخ لقیان Burhinidae
● تیره ی گلاریولیان Glareolidae
● تیره ی سلیمیان Charadriidae
● تیره ی آبچلیکیان Scolopacidae
● تیره ی پاشلک زیباییان Rostratulidae
● تیره ی کاکایی اقیانوسیان Stercorariidae
● تیره ی کاکاییان Laridae
● تیره ی پرستودریاییان Sternidae
● تیره ی آب شکافیان Rynchopidae

راسته ی طوطی سانان Psittaciformes

راسته ی طوطی سانان پرندگانی درختی را در بر می گیرد. بال‌های طوطی‌سانان رنگین و منقارشان خمیده و کژ است، بعضی کاکل و دُم کوتاه و بعضی دُم دراز دارند. معمولاً از میوه‌ها و دانه‌ها استفاده می‌کنند و منقار بسیار محکمی دارند که در شکستن دانه‌های سخت به کار می‌برند. معمولاً نر و ماده هم شکل هستند.

از راسته ی طوطی سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی طوطیان Psittacidae

راسته ی کوکو سانان Cuculiformes

راسته ی کوکو سانان شامل پرندگانی جفت انگشتی است که در آشیانه ی پرندگان دیگر تخم گذاری می کنند.

از راسته ی کوکو سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی کوکویان Cuculidae

راسته ی جغد سانان Strigiformes

راسته ی جغد سانان پرندگانی شکاری و شب پرواز هستند که برخی گونه های آن در روز نیز شکار می کنند. بال های بلند و گِرد، دُم کوتاه، پاهای پَر دار، سر بزرگ با چشمان بزرگ در جلو صورت، منقار قوی و قلاب مانند و نیم پیدا و چنگال هایی تیز و قوی دارند.

معمولاً نر و ماده هم شکل هستند اما پرنده ی ماده بزرگتر است. از پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان، ماهی ها، حشرات و خرچنگ ها تغذیه می کنند.

از راسته ی جغد سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی جغد انباریان Tytonidae
● تیره ی جغدیان Strigidae

راسته ی شبگرد سانان Caprimulgiformes

راسته ی شبگرد سانان پرندگانی شب زی هستند با بال های بلند و کشیده، دُم دراز، چشمان بزرگ و خیره و منقاری کوچک. حشراتی مانند سوسک ها و قاب بالان را در شب شکار می کنند و معمولاً به صورت موازی بر شاخه ی درخت می نشینند.

در روز تنها هنگامی دیده می شوند که از روی زمین یا شاخه ی درخت به طور ناگهانی پرواز کنند. پروازی بی سر و صدا همراه با بالبازروی و سرعت گرفتن های ناگهانی برای گرفتن شکار دارند. رنگ پر و بالشان با زیستگاهشان سازگاری دارد به طوری که خود را به خوبی استتار می کنند. نر و ماده تقریباً هم شکل هستند.

از راسته ی شبگرد سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی شبگردیان Caprimulgidae

راسته ی پرستو سانان Apodiformes

راسته ی پرستو سانان شامل پرندگان کوچک حشره خوار دور پرواز است مانند چلچه ها که در حال پرواز، از حشرات تغذیه می کنند و بدن باریک، بال های دراز و داسی شکل دارند. نر و ماده هم شکل هستند.

از راسته ی پرستو سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی پرستویان Apodidae

این تیره شامل پرندگانی است که اغلب در هوا دیده می شوند و بال های کشیده دارند.رنگ بدن عموماً قهوه ای خاکستری است.

راسته ی سبزقبا سانان Coraciiformes

راسته ی سبزقبا سانان شامل پرندگانی با پر و بال رنگین، منقار نسبتاً بزرگ و سخت هستند که در برخی از گونه ها منقار قلاب مانند دیده می شود. از ماهی و حشرات تغذیه می کنند.

از راسته ی سبزقبا سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی ماهی خورکیان Alcedinidae
● تیره ی زنبور خواریان Meropidae
● تیره ی سبز قبایان Coraciidae
● تیره ی هدهدیان Upupidae

راسته ی دارکوب سانان Piciformes

راسته ی دارکوب سانان پرندگانی درخت زی، جفت انگشتی و غالباً حشره خوار را در بر می گیرند که با منقار قوی و نوک تیزشان تنه ی درختان را سوراخ می کنند و با زبان بسیار درازشان از حشرات زیرِ پوست درخت تغذیه می کنند و در سوراخ تنه ی درختان آشیانه می سازند. نر و ماده معمولاً هم شکل نیستند.

از راسته ی دارکوب سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی دارکوبیان Picidae

کبوتر دریایی سانان Procellariformes

راسته ی کبوتر دریایی سانان از جمله پرندگان آبزی دریایی هستند که کمتر در سواحل دیده می شوند.

از راسته ی کبوتر دریایی سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی کبوتر دریاییان Procellarisae
● تیره ی مرغ طوفان Hydrobatidae

راسته ی کشیم سانان Podicipediformes

راسته ی کشیم سانان پرندگان آبزی و غوّاص را در بر می گیرد.

از راسته ی کشیم سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی کشیمیان Podicipedidae

راسته ی غوّاص سانان Gaviiformes

راسته ی غوّاص سانان پرندگان آبزی و غوّاص را در بر می گیرد.

از راسته ی غوّاص سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی غوّاصیان Gaviidae

راسته ی گنجشک سانان Passeriformes

راسته ی گنجشک سانان پرندگانی شاخه نشین و آواز خوان با گونه های متنوع فراوان و اندازه های گوناگون هستند و ویژگی های زیستی متفاوتی را بر می گیرد.

از راسته ی گنجشک سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی چکاوکیان Alaudidae
● تیره ی چلچله ییان Hirundinidae
● تیره ی دم جنبانکیان Motacillidae
● تیره ی بلبل خرمایان Pycnonotidae
● تیره ی سنگ چشمیان Laniidae
● تیره ی میوه خوریان Hypocollidae
● تیره ی زیر آبروکیان Cinclidae
● تیره ی الیکاییان Troglodytidae
● تیره ی صعوه ییان Prunellidae
● تیره ی توکایان Turdidae
● تیره ی لیکویان Timaliidae
● تیره ی سسکیان Sylviidae
● تیره ی تاج طلایی سسکیان Regulidae
● تیره ی مگس گیریان Muscicapidae
● تیره ی دم دراز چرخ ریسکیان Aegithalidae
● تیره ی پشت بلوطی چرخ ریسکیان Remizidae
● تیره ی نیزار چرخ ریسکیان Panuridae
● تیره ی چرخ ریسکیان Paridae
● تیره ی کمرکولیان Sittidae
● تیره ی دیوارخزکیان Tichodromadidae
● تیره ی دارخُزکیان Certhiidae
● تیره ی شهدخواریان Nectariniidae
● تیره ی زردپره ییان Emberizdae
● تیره ی سهره ییان Fringillidae
● تیره ی استریلدیده Estrildidae
● تیره ی گنجشکیان Ploceidae
● تیره ی ساریان Sturnidae
● تیره ی بوجانگاییان Dicruridae
● تیره ی پری شاهرخیان Oriolidae
● تیره ی کلاغیان Corvidae

نام فارسی: یلوه ی کوچک
نام محلی: ...
نام علمی: Porzana parva
نام‌ انگلیسی: Little Crake

یلوه ی کوچک از راسته ی درنا سانان Gruiformes و از تیره ی یلوه ییان Rallidae می باشد.این تیره، پرندگانی متوسط تا کوچک هستند و پاها و انگشتانشان اندکی بلند است، دمشان کوتاه،‌ انزوا طلب و باتلاق پسند هستند ( به جز یلوه ی حنایی) و در مناطق تالابی با پوشش نیزار فشرده به سر می برند. پنجه های بلند این پرندگان، امکان حرکت و راه رفتن بر روی گیاهان آبزی را فراهم ساخته است. به خوبی شنا می کنند و در هنگام شنا، غالبان سرشان را تکان می دهند. پروازی ناگهانی و کوتاه دارند که در این حالت، پاها و پنجه هایشان بلند و آویزان دیده می شود و روی زمین یا درون نیزار آشیانه می سازند.
از تیره ی یلوه ییان،  8 گونه پرنده در ایران یافت می شوند:
یلوه ی آبی، یلوه ی حنایی، یلوه ی کوچک، یلوه ی نوک سبز، یلوه ی خالدار، چارخو، طاووسک و چنگر

یلوه ی کوچک حدود 17 تا 19 سانتی متر طول دارد. از یلوه ی خالدار کوچک تر است و به واسطه ی زیر تنه ی آبی مایل به خاکستری یکدست و پوشش خط خط زیر دُم آن از سایر پرندگان تیره ی خود متمایز می شود. پاهایش نسبتاً بلند و سبز رنگ است، روتنه اش قهوه ای زیتونی بدون رگه های سفید در پوشپرهای بال است و فاقد رنگ سیاه در زیرتنه و زیر دُم است. گردنش نسبتاً بلند  و دُمش کوتاه است است و شباهت بسیاری به یلوه ی نوک سبز دارد. منقار این پرنده سبز است که در قاعده ی منقار اندکی قرمزی دیده می شود. در پرنده ی ماده زیرتنه کاملاً قهوه ای نخودی، روتنه قهوه ای زیتونی و زیر گلویش سفید نخودی است. پرنده ی نا بالغ شبیه پرنده ی ماده است اما صورت و سینه اش سفید رنگ است. در پرواز پاها و انگشتان حالت افتاده ای دارند و پروازش شبیه یلوه ی آبی و یلوه ی خالدار است. یلوه های کوچکی که با زیرتنه ی نخودی در نیمه ی زمستان و بهار دیده می شوند احتمالاً ماده هستند. یلوه ی کوچک به دشواری دیده می شود و چون پر سر و صدا است در بیشتر اوقات بدون اینکه این پرنده را ببینیم صدایش را می شنویم اما در فصل مهاجرت بیشتر قابل مشاهده هستند. اغلب روی گیاهان شناور بر روی آب حرکت می کند و از حشرات و جانوارن آبزی تغذیه می کند. با نوکش در میان گیاهان آبزی و گِل و لای اطراف آب به جستجوی غذا می پردازد و گاهی هم با دیدن طعمه آن را می گیرد. ... ادامه ی مطلب

در اروپا و غرب آسیا زندگی می کند. در ایران، به صورت مهاجر عبوری در شمال و غرب ایران نسبتاض فراوان است و زمستان ها، در هرمزگان، خوزستان و سیستان و بلوچستان نیز دیده می شود.

در شهرستان بستک و بخش کوخرد می توان یلوه ی کوچک را در اواخر شهریور و اوایل مهرماه بر روی دریاچه ی سدها و تالاب هایی مشاهده کرد که پوشیده از گیاهان شناور و جلبک هستند. سواحل دریاچه ی سد بست گز واقع در کوه زیر در جنوب کوخرد یکی از مناطقی است که می توان این پرندگان کمیاب را مشاهده کرد که به همراه آبچلیک ها، اردک ها و اکراس سیاه در حال تغذیه هستند تا پس از مدتی به مهاجرت خود ادامه دهند.
جلوگیری از تخریب تالاب های با پوشش نیزاری و جگن زارها و جلوگیری از آلودگی این آب ها برای حفاظت از این پرنده ضروری است.

سنگ چشم دُم سرخ در ایران نیمه مهاجر است Isabelline Shrike is semi-migratory in Iran

نام فارسی: سنگ چشم دُم سرخ
نام محلی: گاتَرگ حَلاری (Gaatarg e Halaari)
نام علمی: Lanius isabellinus
نام‌ انگلیسی: Isabelline Shrike یا Rufous-tailed shrike

سنگ چشم دُم سرخ از راسته ی گنجشک سانان Passeriformes  و از تیره ی سنگ چشمیان Laniidae می باشد. این پرنده حدود 18 سانتی متر طول دارد. پرنده ای کم رنگ است و دمش اندکی از سنگ چشم پشت سرخ بلندتر است. سر و روتنه اش خاکی شنی و خط ابرویش به سمت عقب امتداد دارد. این نوار چشمی در پرنده ی نر، سیاه و کاملا مشخص می باشد. شاهپرهای دم قرمز رنگ، چانه و گلویش سفید نخودی است. زیر تنه اش نخودی صورتی و قاعده ی شاهپرهای بالش سفید است امّا به درستی مشخص نیست و در پرواز به صورت نواری روی بال مشخص می شود. پرهای پرواز تیره، پرهای پوششی زیر دُم و دمگاهش قرمز است که به  همین واسطه پرنده ی ماده از پرنده ی جوان یک ساله تمییز داده می شود. کناره های سینه اش به صورت هلالی شکل صورتی قرمز است. منقارش نسبتاً کوچک و سیاه است و انتهای آن اندکی قلاب مانند است.  پاهایش نیز سیاه رنگ است.

این پرنده در استپ های خشک با بوته ها و درختان پراکنده ی آکاسیا (سُمْرْ)، مناطق نیمه بیابانی و کوه های فرسایش یافته به سر می برد و زمستان ها به صورت مهاجر عبوری در کشتزارها نیز دیده می شود. این پرنده در سرزمین های هم سطح دریا تا ارتفاعات 3500 متری سطح دریا دیده شده است. حشراتی که در حال پرواز هستند را شکار می کند و معمولاً به جای اول خود باز می گردد تا شکارش را بخورد یا آن را ذخیره کند. علاوه بر حشرات،‌ از مهره داران کوچک، جوندگان،‌ مارمولک ها و پرندگان دیگر نیز تغذیه می کنند. همانند سایر سنگ چشم ها، قادر هستند حشرات سمی را نیز مصرف کنند بدون اینکه سم این حشرات ضرری برایشان داشته باشد. معمولاً شکار خود را بر سر شاخه های کوچک و تیز یا خار درختان و بر روی سیم خاردار برای مصرف وعده ای دیگر ذخیره می کند. به خاطر این عادتشان به پرندگان قصّاب (butcher-birds) معروف هستند. نام علمی این پرنده که با Lanius شروع می شود در زبان لاتین به معنای قصاب می باشد.

سنگ چشم دُم سرخ معمولاً قلمرو خاصی برای خود دارد اگرچه ممکن است قلمرو این پرندگان با همدیگر تداخل و همپوشانی داشته باشند.محل ساخت لانه معمولاً به وسیله ی پرنده ی نر انتخاب می شود و سعی می کند با آواز خواندن و تولید صداهایی این مکان را به پرنده ی ماده نشان دهد. لانه ای عمیق و فنجان مانندی از ساقه های خشک گیاهان می سازد که با شاخه های نرم، پوست و ریشه ی گیاهان و پشم و پر پوشیده می شود. حدود دو متر بالاتر از سطح زمین بر روی درختان و درختچه ها و بوته ها لانه می سازد. پرنده ی نر و ماده در ساخت لانه مشارکت می کنند. معمولاً بین 3 تا 8 تخم در آن می گذارد ولی بیشتر مواقع بین 4 تا 6 تخم در لانه دیده می شود که پس از 13 تا 17 روز در اواخر فصل بهار و اوایل تابستان به جوجه تبدیل می شوند. در طی این مدت پرنده ی نر، غذا به لانه می رساند و پرنده ی ماده را که بر روی تخم خوابیده است تغذیه می کند. 12 تا 16 روز دیگر طول می کشد تا جوجه ها بتوانند پرواز کنند و از لانه بیرون بیایند و در طی این مدت و حدود یک ماه دیگر پرنده های نر و ماده جوجه ها را تغذیه می کنند. سنگ چشم دُم سرخ فقط یک بار در سال تخم گذاری و جوجه آوری می کند اما تصور می شود زیر گونه ی isabellinus دو بار در سال این کار را انجام دهد. گاهی اوقات پرنده ی کوکو common cuckoo (Cuculus canorus) در لانه ی این زیر گونه تخم گذاری می کند و سنگ چشم دُم سرخ تخم آن را به همراه تخم خود به جوجه تبدیل می کند.

در ایران نیمه مهاجر است و نسبتاً فراوان است. در شهرستان بستک و بخش کوخرد این پرنده را می توان بر شاخه های بالایی درختان آکاسیا (سُمْرْ) یا درختان کُنار (سدر) و کوِر (کهور) مشاهده کرد که در چرخاندن سرش به اطراف و در جستجوی طعمه می باشد. در کوخرد و روستاهای توابع چون این پرنده بر خلاف سنگ چشم خاکستری بزرگ کمتر علاقه به پرندگان کوچک و جوجه ی پرندگان دارد به نام گاتَرگ حلاری (حلالی) نامیده می شود. این پرنده را بیشتر در فصل پاییز و زمستان و اوایل فصل بهار می توان در منطقه ی بستک مشاهده نمود و تابستان ها به مناطق خوش آب و هوا و ارتفاعات اطراف مهاجرت می کند.

در کوخرد وقتی می خواهند از بزرگی و باز بودن چشم کسی مثالی بزنند چشم شخص را به چشم گاتَرْگْ (سنگ چشم) تشبیه می کنند.

ادامه ی مطلب

برنامه ی وب سایت پرندگان کوخرد مخصوص گوشی های موبایل با سیستم عامل اندروید از اینجا قابل مشاهده و دانلود است.

در صورتی که با دانلود برنامه از وب سایت اصلی مشکل داشتید می توانید فایل فشرده ی این برنامه را از وب سایت پرندگان کوخرد از اینجا نیز دریافت کنید.

در این برنامه امکانات زیر قابل دسترس هستند:

 مطالب و عکس های وب سایت پرندگان کوخرد

عکس های پرندگان کوخرد

فیلم های پرندگان کوخرد در وب سایت آپارات

صفحه ی فیس بوک پرندگان کوخرد

فید (rss) وب سایت پرندگان کوخرد

نقشه ی بخش کوخرد و روستاهای توابع

آب و هوای شهرستان بستک و توابع

اطلاعات تماس و پست الکترونیک وب سایت

قرآن

باقرقره ی راه راه از سایر باقرقره ها کوچک تر است Lichtenstein's Sandgrouse is smaller than others

 نام فارسی: باقرقره ی راه راه (کوکر راه راه)
نام محلی:  خْوَتوک khwatook
نام علمی: Pterocles lichtensteinii
نام انگلیسی: Lichtenstein's Sandgrouse

باقرقره ی راه راه از راسته ی کبوترسانان Columbiformes و تیره ی باقرقره ییان Pteroclidae می باشد. این راسته از پرندگان، دانه خوار و حشره خوار هستند و باقرقره ها، کبوترها و قمری ها را در بر می گیرد.
تیره ی باقرقره ییان پرندگانی شبیه کبوتر هستند که عموماً به رنگ شنی یا خاکی دیده می شوند. غیر آب زی هستند و در حالت استراحت به دشواری می توان آن ها را دید. زیستگاه هایشان بیشتر مناطق بیابانی و خشک است. پروازی مستقیم و سریع دارند و نر و ماده همشکل نیستند. برای نوشیدن آب به صورت دسته ای مسافت زیادی را تا منبع آب طی می کنند. روی زمین آشیانه می سازند و از دانه ها، میوه ها، جوانه ی گیاهان و حشرات کوچک تغذیه می کنند. از این تیره در ایران تاکنون باقرقره های دُم دراز، شکم سفید، شکم بلوطی، خالدار، شکم سیاه، راه راه، گندمی ثبت شده اند.

باقرقره ی راه راه حدود 25 سانتی متر طول دارد و از سایر باقرقره ها کوچک تر است. دمش کوتاه با انتهای مستطیل شکل و پر و بالش زرد نخودی است که با لکه های سیاه و سفید پوشیده شده است.

در پرنده ی نر، سینه زرد است که دو نوار سیاه در آن وجود دارد. منقارش نارنجی، پیشانی اش سفید با دو خط سیاه است که این خط های سیاه، خط سفید ابرو را قطع کرده اند.

پرنده ی ماده کمرنگ تر است و نوار سینه و لکه ی سیاه سر و زردی سینه را ندارد. در پرواز، روی شاهپرهای بال سیاه و پرهای پوششی بال کمرنگ تر، زیرتنه اش روشن تر و پرهای پرواز تیره تر دیده می شوند.

معمولاً به صورت انفرادی یا در گروه های کوچک هنگام غروب یا قبل از طلوع خورشید برای نوشیدن آب به منبع می آیند. رنگ پر و بالش با منطقه ی پراکندگی اش بسیار هماهنگ است و به خوبی پنهان می شود، این امر باعث می شود در روز به دشواری دیده شود مگر اینکه به طور ناگهانی از جلو پا پرواز کند.

باقرقره ی راه راه در مناطق خشک با بوته و درخت اندک به سر می برد مخصوصاً در مناطقی که درخت آکاسیا (سُمْرْ somr) وجود دارند. در گودال کوچکی که با پاهای خود در زمین حفر می کند آشیانه می سازد و در آن 2 تا 3 تخم می گذارد.
در ایران نسبتاً فراوان است و به صورت بومی در استان های هرمزگان، فارس، کرمان،سیستان و بلوچستان و خوزستان زندگی می کنند.

در شهرستان بستک و بخش کوخرد این پرنده بیشتر در کوهپایه های کوه ناخ و جاهایی که درخت آکاسیا (سُمْرْ somr) وجود دارند دیده می شود. در سال های گذشته این پرنده طعمه ی خوبی برای شکارچیان پرندگان بوده است و به تعداد زیاد شکار می شده است. شکار بی رویه ی این پرنده و خشک شدن بسیاری از چشمه ها بر اثر خشکسالی های اخیر باعث شده است از تعداد آنان در منطقه کاسته شود.

نام فارسی: خوتکای ابرو سفید (خوتکای سفید)
نام محلی:  ...
نام محلی پیشنهادی:  بط بُرم سفید (بط سفید)
نام علمی: Anas querquedula
نام انگلیسی: Garganey

خوتکای ابرو سفید از راسته ی غاز سانان Anseriformes و تیره ی مرغابیان Anatidae می باشد و در تقسیم بندی جزیی تر در زیر تیره ی اردک ها  Anatinae و از جمله اردک های رو آب چر Surface Feeding Ducks قرار دارند.

خوتکای ابرو سفید در حدود 37 تا 41 سانتی متر طول دارد و اردکی کوچک می باشد. رنگ پرنده ی نر، با سایر خوتکاها متفاوت است. در بالای چشم و ابرویش نوار سفید رنگی دارد که به وضوح دیده می شود و تا پشت سرش امتداد دارد. منقارش تیره و پیش بالش خاکستری مایل به آبی است که در هنگام پرواز به خوبی نمایان است. آینه ی بالی سبز رنگ و نامشخصی دارد. شکم و پهلوها خاکستری رنگ است و سر،‌ گلو و سینه اش بلوطی مایل به قهوه ای و نقطه نقطه ای است. پرنده ی نر در دوران تولک شبیه پرنده ی ماده است ، ولی همواره به کمک رنگ خاکستری مایل به آبی شانه‌هایش بازشناخته می شود .

...

زیستگاه این پرنده همانند خوتکا است. در مناطق تالابی، آبگیر ها، باتلاق ها، مصب ها، دریاچه ها و سواحل دریا به سر می برد.

معمولاً در حالی که نیمی از سرش زیر آب است به شنا می پردازد و از گیاهان و حیوانات ریز آبزی تغذیه می کند. از گیاهان و حشرات روی سطح آب نیز تغذیه می کند. خوتکای ابرو سفید به ندرت در آب شور دیده می شود .
در میان علف‌های بلند و نزدیک آب زادوولد می کند. لانه ش را از برگ و علوفه ی اطراف آب می سازد و با پرهای نرم می پوشاند و حدود 8 تا 9 تخم در آن می گذارد که پس از 21 تا 23 روز تبدیل به جوجه می شوند و پرنده ی ماده حدود 30 تا 40 از آن ها نگهداری می کند تا بتوانند پرواز کنند.

خوتکای ابرو سفید در ایران جزو اولین گروه های پرندگان مهاجر هستند که در پاییز وارد ایران می شوند و اوخر اسفند ماه باز می گردند. به صورت مهاجر عبوری معمولاً در تمام نقاط ایران قابل مشاهده هستند. در سال های گذشته به تعداد کم در شمال غربی ایران زاد ولد نیز کرده است اما اخیراّ گزارش مستندی در مورد زادآوری این پرنده در ایران در دست نیست. در بخش کوخرد و شهرستان بستک می توان این پرندگان را از نیمه ی دوم شهریور و اوایل مهر ماه در اطراف آبگیرهای آب شیرین و دریاچه های سدها برای مدت محدودی به صورت جفت یا ... ادامه ی مطلب