دیدومک Red-Wattled Plover
نام فارسی: دیدومَک
نام محلی: تِتیوَک (Tetivak)
نام علمی: Vanellus indicus یا Hoplopterus indicus
نام انگلیسی: Red-Wattlled Plover یا Red Wattlled Lapwing
دیدومک از راسته ی آبچلیک سانان (Charadriidae) و تیره ی سلیمیان (Charadriiformes) است. پرندهای است پر سر و صدا، در سکوت شب، صدایش حتی از فاصلهی یک کیلومتری هم شنیده میشود و حدود 33 سانتیمتر طول دارد و همانند ساير آبچليك سانان در حول و حوش آبها به سر میبرد.
کودکیام را به یاد میآورم، تابستانهایی گرم، گاه شبهایی آنقدر شرجی که قدرت نفس کشیدن را از انسان سلب میکرد و گاه آنقدر خشک با چاشنی تشباد (1) که حتی شبها هم پوست را کباب میکرد؛ ولی در هر دو حالت در تاریکی شب و از روی کپر (2) و سِجَم (3) صدای دیدومک را میشد از دریاچهی لمبیر مَلِکی و ساحل رودخانهی مهران به وضوح شنید.
گهگاهی صدای تِ تی وَک آنها را دقیقا از بالای سر و با فاصلهای اندک در تاریکی شب احساس میکردم. شباهت نام این پرنده در فارسی و گویش کوخردی جالب است و ظاهرا هر دو از صدای آن الهام گرفته شده است، عدهای آن را تِ تی وَک و عدهای دیگر دیی دو مَک شنیدهاند.
(1) تشباد: آتش باد، بادی سوزاننده، گرم و خشک است که در فصل تابستان در استان هرمزگان و استانهای جنوبی میوزد.
(2) کَپَر: کلبهای است که از تنه و شاخهی درخت نخل و درختان بومی دیگر به منظور نشستن و استراحت بر آن و در زیر سایهی آن ساخته میشود.
(3) سِجَم: همانند کپر ولی کوتاهتر از آن و در حدود یک متراست و فقط از سطح بالایی آن برای نشستن و خوابیدن استفاده میشود.