پرندگان کوخرد

سلیم کوچک نر Male Kentish Plover

سلیم کوچک از راسته ی آبچلیک سانان (Charadriiformes) و تیره ی سلیمیان (Charadriidae) می باشد. این پرنده حدود 15 تا 17 سانتی متر طول دارد و همینطور که از نامش پیداست از سلیم های کوچک است. پرنده ی نر زیر تنه اش سفید، طوق پشت گردنش سفید است و نوار سینه ای سیاه گسسته دارد که به صورت دو لکه در دو طرف بالای سینه اش دیده می شود. در هنگام پرواز، نوار بالی سفید و باریکی دارد که شبیه نوار بالی سلیم طوقی است.

روتنه اش قهوه ای شنی کمرنگ است و انتهای شاهپرهای اولیه و ثانویه اش سیاه است. نوار چشمی اش سیاه است و همچنین نوار سیاه رنگی در جلو تارک خرمایی رنگش دیده می شود.

سلیم کوچک ماده Female Kentish Plover

پرنده ی ماده شبیه پرنده ی نر است با این تفاوت که کمرنگ تر از پرنده ی نر است. لکه های دو طرف سینه اش قهوه ای است و فاقد لکه ی سیاه روی تارک است. پاهای هر دو جنس سیاه رنگ و نسبت به بدنشان نسبتاً بلند است؛ بر خلاف پاهای سلیم طوقی و سلیم طوقی کوچک که زرد رنگ است. نوک این پرنده نیز سیاه رنگ است.

...

در ایران بومی و فراوان است و اگر به نقشه ی پراکندگی اش توجه کنیم بیشتر در مرزها و قسمتی از مرکز ایران زندگی می کند. در کوخرد و روستاهای اطراف، در ساحل رودخانه ی مهران مخصوصاً قسمت هایی که درختچه های گز و سایر گیاهان روئیده است و آب رودخانه عمق زیادی ندارد بیشتر دیده می شود و بومی منطقه است.

نام فارسی: سلیم طوقی کوچک
نام محلی: ...
نام علمی: Charadrius dubius
نام انگلیسی: Little Ringed Plover

سلیم طوقی کوچک حدود 15 سانتیمتر طول دارد و در مقایسه با پرندگانی که بیشتر در معرض دید و شناخت اهالی هستند تقریباً به اندازه‌ی چکاوک کاکلی یا همان بوکَلوی محلی است. از راسته‌ی آبچلیک‌سانان و تیره‌ی سلیمیان است. از سلیم طوقی کوچک‌تر است و فقط می‌توان در هنگام پرواز آن را از سلیم طوقی تشخیص داد چون فاقد نوار سفید بالی است و به طور کلی تنها این سلیم نوار سفید بالی ندارد. در پرنده‌ی جوان، رنگ پیشانی و لکه‌ی پشت و بالای چشم‌ها کمرنگ‌تر و فاقد نوار سینه‌ای است یا نوار سینه‌ای‌اش از هم باز است و حلقه‌ی کامل نیست. اگر بخواهیم آن را از سلیم کوچک تشخیص دهیم باید به رنگ سرش توجه کنیم.

سلیم طوقی کوچک بیشتر در سواحل دریاها، دریاچه‌های شور، زمین‌های شنی و ریگ‌زارها یا مناطق گلی و ماسه‌ای به سر می‌برد و تولید مثل می‌کند. در ایران بومی است و فراوان دیده می‌شود.

متأسفانه چون کمتر در معرض دید و مسیر اهالی کوخرد و اطراف است، تا به حال اسم خاصی که به این پرنده اطلاق شود، در حال حاضر شنیده نشده است ...

نام فارسی: دیدومَک

نام محلی: تِتیوَک (Tetivak)

نام علمی: Vanellus indicus  یا Hoplopterus indicus

نام انگلیسی: Red-Wattlled Plover یا  Red Wattlled Lapwing

دیدومک  از راسته ی آبچلیک سانان (Charadriidae) و تیره ی سلیمیان (Charadriiformes) است. پرنده‌ای است پر سر و صدا، در سکوت شب، صدایش حتی از فاصله‌ی یک کیلومتری هم شنیده می‌شود و حدود 33 سانتیمتر طول دارد و همانند ساير آبچليك سانان در حول و حوش آب‌ها به سر می‌برد. 

کودکی‌ام را به یاد می‌آورم، تابستان‌هایی گرم، گاه شب‌هایی آنقدر شرجی که قدرت نفس کشیدن را از انسان سلب می‌کرد و گاه آنقدر خشک با چاشنی تشباد (1) که حتی شبها هم پوست را کباب می‌کرد؛ ولی در هر دو حالت در تاریکی شب و از روی کپر (2) و سِجَم (3) صدای دیدومک را می‌شد از دریاچه‌ی لمبیر مَلِکی و ساحل رودخانه‌ی مهران به وضوح شنید.

گهگاهی صدای تِ تی وَک آن‌ها را دقیقا از بالای سر و با فاصله‌ای اندک در تاریکی شب احساس می‌کردم. شباهت نام این پرنده در فارسی و گویش کوخردی جالب است و ظاهرا هر دو از صدای آن الهام گرفته شده است، عده‌ای آن را تِ تی وَک و عده‌ای دیگر دیی دو مَک شنیده‌اند.

(1) تشباد: آتش باد، بادی سوزاننده، گرم و خشک است که در فصل تابستان در استان هرمزگان و استان‌های جنوبی می‌وزد.

(2) کَپَر: کلبه‌ای است که از تنه و شاخه‌ی درخت نخل و درختان بومی دیگر به منظور نشستن و استراحت بر آن و در زیر سایه‌ی آن ساخته می‌شود.

(3) سِجَم: همانند کپر ولی کوتاه‌تر از آن و در حدود یک متراست و فقط از سطح بالایی آن برای نشستن و خوابیدن استفاده می‌شود.

ادامه مطلب