پرندگان کوخرد

راسته ی غاز سانان Anseriformes

راسته ی غاز سانان پرندگانی آب زی هستند و جثه ی بزرگی دارند. منقاری بزرگ، پهن و کشیده، پاهایی نسبتاً کوتاه و گردنی دراز و باریک دارند. بدن جوجه ها از کُرک پوشیده شده و به محض خروج از تخم،‌ آشیانه را ترک می کنند. غاز سانان پرندگانی اجتماعی هستند.

از راسته ی غاز سانان تیره های زیر در ایران وجود دارند:

● تیره ی مرغابیان

راسته ی غاز سانان دو گروه اصلی را در بر می گیرد:
1- قوها و غازها از زیر تیره ی غازیان Anserinae
زیر تیره ی غازیان شامل گروهای زیر هستند:
     قوها Swans
     اردک های غاز نما Shelducks


2- اردک ها از زیر تیره ی اردک ها Anatinae

      الف) اردک های روی آب چر Surface Feeding Ducks
این اردک ها عمدتاً از قوها و غازها کوچک تر هستند. گردن و پاهای کوتاه تری در مقایسه با آن ها دارند و مرغابی نواحی باتلاقی، تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه های آرام هستند. شکل نر و ماده متفاوت است و پرنده های جوان شبیه پرندگان ماده هستند. در فصل تولید مثل برخی از نرها به ماده ها شباهت پیدا می کنند. دارای آینه ی بالی مستطیل شکل و مشخص هستند و آشیانه ی خود را روی زمین در لا به لای نی ها یا در سوراخ ها می سازند.

     ب) اردک های غوّاص Diving Ducks
این گروه شامل اردک هایی است که در دریا و آب های شیرین به سر می برند و درون آب شیرجه می روند. عمدتاً در آب های وسیع مانند دریاچه های بزرگ، خلیج ها، مصب ها و خورها جنب و جوش دارند. پاهای این پرندگان در قسمت عقبی شکم قرار دارد که از آنان شناگرانی سریع می سازد. هنگام برخاستن ، ابتدا مسافتی را به صورت بال زدن روی روی سطح آب می پیمایند و سپس به پرواز در می آیند. بیشتر از نرم تنان و گیاهان آبزی تغذیه می کنند. نر و ماده هم شکل نیستند و روی زمین یا در سوراخ ها آشیانه می سازند.

     ج) اردک های ماهی خوار Sawbills
این اردک ها با منقار کشیده و باریک و کناره های دندانه دار که انتهایش خمیده و رو به پایین است، در تعقیب شکار و ماهی بسیار ماهر هستند و روی سرشان تاجی دیده می شود. از روی آب، سنگین برخاسته، اما دارای پروازی سریع و مستقیم هستند. صدای بال زدنشان سوت مانند است (به جز اردک ماهیخوار سفید). در هنگام پرواز، به واسطه ی نگه داشتن سر و گردن به طور مستقیم و در یک امتداد، بدنشان کشیده و دراز به نظر می آید. اردک های ماهی خوار به واسطه ی لکه های سفید پر و بالشان از اردک های غوّاص متمایز هستند. نر و ماده هم شکل نیستند. عمدتاً پرندگانی ساکت هستند به جز در نمایش های جنسی که پرنده ی ماده صدای فریاد مانندی از خود تولید می کند. این پرندگان روی زمین یا در سوراخ ها آشیانه می سازند.

نام فارسی: خوتکای ابرو سفید (خوتکای سفید)
نام محلی:  ...
نام محلی پیشنهادی:  بط بُرم سفید (بط سفید)
نام علمی: Anas querquedula
نام انگلیسی: Garganey

خوتکای ابرو سفید از راسته ی غاز سانان Anseriformes و تیره ی مرغابیان Anatidae می باشد و در تقسیم بندی جزیی تر در زیر تیره ی اردک ها  Anatinae و از جمله اردک های رو آب چر Surface Feeding Ducks قرار دارند.

خوتکای ابرو سفید در حدود 37 تا 41 سانتی متر طول دارد و اردکی کوچک می باشد. رنگ پرنده ی نر، با سایر خوتکاها متفاوت است. در بالای چشم و ابرویش نوار سفید رنگی دارد که به وضوح دیده می شود و تا پشت سرش امتداد دارد. منقارش تیره و پیش بالش خاکستری مایل به آبی است که در هنگام پرواز به خوبی نمایان است. آینه ی بالی سبز رنگ و نامشخصی دارد. شکم و پهلوها خاکستری رنگ است و سر،‌ گلو و سینه اش بلوطی مایل به قهوه ای و نقطه نقطه ای است. پرنده ی نر در دوران تولک شبیه پرنده ی ماده است ، ولی همواره به کمک رنگ خاکستری مایل به آبی شانه‌هایش بازشناخته می شود .

...

زیستگاه این پرنده همانند خوتکا است. در مناطق تالابی، آبگیر ها، باتلاق ها، مصب ها، دریاچه ها و سواحل دریا به سر می برد.

معمولاً در حالی که نیمی از سرش زیر آب است به شنا می پردازد و از گیاهان و حیوانات ریز آبزی تغذیه می کند. از گیاهان و حشرات روی سطح آب نیز تغذیه می کند. خوتکای ابرو سفید به ندرت در آب شور دیده می شود .
در میان علف‌های بلند و نزدیک آب زادوولد می کند. لانه ش را از برگ و علوفه ی اطراف آب می سازد و با پرهای نرم می پوشاند و حدود 8 تا 9 تخم در آن می گذارد که پس از 21 تا 23 روز تبدیل به جوجه می شوند و پرنده ی ماده حدود 30 تا 40 از آن ها نگهداری می کند تا بتوانند پرواز کنند.

خوتکای ابرو سفید در ایران جزو اولین گروه های پرندگان مهاجر هستند که در پاییز وارد ایران می شوند و اوخر اسفند ماه باز می گردند. به صورت مهاجر عبوری معمولاً در تمام نقاط ایران قابل مشاهده هستند. در سال های گذشته به تعداد کم در شمال غربی ایران زاد ولد نیز کرده است اما اخیراّ گزارش مستندی در مورد زادآوری این پرنده در ایران در دست نیست. در بخش کوخرد و شهرستان بستک می توان این پرندگان را از نیمه ی دوم شهریور و اوایل مهر ماه در اطراف آبگیرهای آب شیرین و دریاچه های سدها برای مدت محدودی به صورت جفت یا ... ادامه ی مطلب

نام فارسی: فیلوش
نام محلی: بط میخکی (Bat e Meekhaki)
نام علمی: Anas acuta
نام انگلیسی:  Pintail یا  Northern Pintail

فیلوش در راسته‌ی غازسانان و تیره‌ی مرغابیان و زیر تیره‌ی اردک‌ها قرار دارد و از اردک‌های روی آب‌چر است. ده گونه از این اردک‌ها در ایران ثبت شده است که شخصاَ تا حالا خوتکا، سرسبز(کلّه سبز) و فیلوش را در آب‌های منطقه مشاهده کرده‌ام.
از مشخصات اردک‌های روی آب‌چر این است که در نواحی باتلاقی، ‌تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌های آرام زندگی می‌کنند و شکل نر و ماده‌ی آن‌ها متفاوت است. این پرندگان آشیانه‌ی خود را روی زمین، در لابه‌لای نی‌ها یا در سوراخ‌ها می‌سازند.

فیلوش‌های نر بدون در نظر گرفتن پرهای مرکزی دم حدود 65 سانتی‌متر طول دارند در حالی که ماده‌های آن‌ها حدود 55 سانتی‌متر بیشتر نیستند. از مشخصات بارز این پرندگان گردن کشیده، منقار بلند، بدن لاغر و دم بلند آنان است. سر و گردن پرنده‌ی نر قهوه‌ای تیره، سینه و شکم به رنگ سفید، منقار تیره و پهلوها و روتنه‌اش خاکستری است. شاهپرهای بال نیز خاکستری مایل به قهوه‌ای است. آینه‌ی بالی‌اش سبز رنگ با حاشیه‌ی سفید است امّا دیده نمی‌شود.

اما پرنده‌ی ماده شبیه ماده‌ی بقیه‌ی اردک‌هاست، برای شناختن فیلوش ماده از سایر اردک‌ها باید به رنگ... ادامه‌ی مطلب