پرندگان کوخرد

نام فارسی: سر سبز – اردک کلّه سبز
نام محلی: بط کله سَوز (bat e kalla sawz)
نام علمی: Anas platyrhynchos
نام‌ انگلیسی: Mallard


اردک سر سبز از راسته ی غازسانان و از تیره ی مرغابیان و زیرتیره ی اردک ها و جزء اردک های روی آب چَر می باشد. غازسانان شامل دو گروه اصلی هستند: 1- قوها و غازها 2- اردک ها. تیره ی مرغابیان پرندگانی آب زی هستند و همه ی قوها و غازها، اردک های غاز نما، اردک های روی آب چَر، اردک های غواص و اردک های ماهیخوار را در بر می گیرد.


اردک های روی آب چَر از قوها و غازها کوچک ترند و در مقایسه با قوها و غازها گردن و پاهای کوتاه تری دارند و بیشتر در نواحی باتلاقی، تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه های آرام دیده می شوند. شکل نر و ماده شان متفاوت است و پرندگان جوانشان بیشتر شبیه ماده ها هستند. در فصل زادآوری بعضی از نرها تغییر شکل می دهند و شبیه ماده ها می شوند. آینه ی بالی مستطیل شکل و مشخصی دارند و آشیانه ی خود را بر روی زمین یا در لا به لای سوراخ ها می سازند.


اردک کله سبز حدود 50 تا 60 سانتی متر طول دارد و در بین اردک های روی آب چر، اردکی نسبتاً بزرگ است. اردک نر به خاطر سرِ سبز و براقش و همچنین منقار زرد روشن مایل به قهوه ای، از سایر اردک ها و همچنین از اردک ماده به آسانی قابل تشخیص می باشد. بدن پرنده ی نر خاکستری رنگ و سینه اش قهوه ای بلوطی است. زیرتنه ی پرنده ی نر سفید رنگ است و طوق سفید رنگ باریکی نیز در گردنش دیده می شود که سینه ی قهوه ای بلوطی اش را از سر سبز رنگ و براقش جدا می سازد .


اردک ماده، تمام بدنش قهوه ای مایل به خاکستری لکّه لکّّه ای است و منقارش قهوه ای رنگ است که در لبه های منقار کمی نارنجی است . آیینه ی بالی در هر دو جنس نر و ماده، بنفش رنگ با حاشیه ی سفید است.


همینطور که درباره ی اردک های روی آب چَر گفته شد، کلّه سبزهای نر نیز در فصل تولید مثل، به پرنده ی ماده شباهت پیدا می کند ولی می توان از منقار سبز مایل به زردش آن را از پرنده ی ماده تشخیص داد.


 اردک کلّه سبز به طور ناگهانی و به طورت عمودی از سطح آب به پرواز در می آید. پرندگان جوان هر دو جنس، شبیه پرنده ی ماده ی بالغ هستند ولی آیینه ی بالی ندارند.


این پرنده بیشتر در مناطق تالابی،‌ نیزارها، ساحل دریا و مصب ها به سر می برد و همانند سایر اردک های روی آی چَر بر روی زمین و لا به لای علف ها یا در میان درختان آشیانه می سازد. از حشرات،‌ دانه و ریشه ی گیاهان و حبوبات خیسانده شده تغذیه می کنند. هنگام تغذیه از کف رودخانه ها و تالاب ها، سر خود را به آب فرو می برند به طوری که انتهای بدنشان در سطح آب باقی می ماند.


این پرنده سه زیرگونه نیز دارد که عبارتند از platyrhynchos, conboschas, diazi  و هر زیر گونه در قسمت های مختلفی از جهان زندگی می کند.


اردک کلّه سبز شناخته شده ترین اردک وحشی جهان است. در بسیاری از کشورها و مناطق اهلی شده و در مزارع و باغ ها همانند سایر اردک های اهلی با انسان ها زندگی می کند. در بعضی مناطق نیز اردک های وحشی حضور انسان را تا حدی تحمل می کنند و در دریاچه های پارک ها،‌رودخانه ها و جویبارهایی که در اطراف آن انسان ها دیده می شوند قابل مشاهده هستند.


در ایران در فصل زمستان به طور فراوان دیده می شود ولی تعداد اندکی از آن ها در کشور ما زادآوری می کنند. در کوخرد می توان این پرندگان را بر روی رودخانه ی مهران یا بر روی سد بست گز مشاهده نمود. گاهی نیز می توان آن ها را در مسیر جا به جایی بین این دو مکان می توان آن ها را آسمان پشت رودخانه مشاهده نمود.


در کتاب ها و وب سایت های فارسی زبان، نام سرسبز و کلّه سبز برای این پرنده ذکر شده است. اولین تصوری که از کلمه ی سرسبز در ذهن تداعی می شود معنی سرسبزی گیاهان و گل و گیاه و جنگل است، بنابراین به نظر شخصی حقیر، اردک کلّه سبز نامی مناسب تر برای این پرنده می باشد.