پرندگان کوخرد

نام فارسی: چلچله ی بیابانی

نام محلی : گَردا نیسو (Gardaa Nissoo)

نام علمی : Ptyonoprogne obsoleta

نام علمی قدیمی : Hirundo obsoleta

نام انگلیسی :  Pale Crag Martin

چلچله ی بیابانی حدود 12 تا 15 سانتی متر طول دارد و بسیار شبیه چلچله ی کوهی است اما کوچک تر، کم رنگ تر و خاکستری تر است. روتنه، به خصوص پشت و دُمگاه اندکی خاکستری تر از بال ها است و زیرتنه سفید است. چانه ی این پرنده سفید است و بر خلاف چلچله ی کوهی فاقد خال های تیره در زیر چانه است. در نزدیکی پرهای پوششی زیر دُم خاکستری کم رنگ دیده می شود. گاهی گوشپرها تیره تر از تارک پرنده هستند.

در پرواز بالای سر، هنگام باز بودن دُم، خال های سفید آن به خوبی آشکار می شود. زیر بال ها خاکستری کم رنگ و پرهای پوششی بال به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری است. پروازش مانند چلچله ی کوهی است و عموماً بی صدا است.

صدای این پرنده آرام و شبیه چلچله ی کوهی در پرواز صدای کمی از آن به گوش می رسد.

چلچله ی بیابانی در مناطق بیابانی و نواحی تپه ماهوری خشک با صخره ها و دره های تنگ به سر می برد و اغلب در نزدیکی مناطق مسکونی دیده می شود. آشیانه اش از گِل، در مناطق غیر مسکونی مانند چلچله ی کوهی در شکاف صخره ها می سازد. در مناطق مسکونی آشیانه را درون ساختمان ها و نزدیک به سقف می سازد.

در ایران نیمه مهاجر است و در مناطق کویری نسبتاً فراوان است.

در شهرستان بستک و بخش کوخرد این پرنده ی بومی را می توان در اطراف آب انبار های آب شیرین (برکه ها) و دریاچه های سدها و آبگیرها در اطراف شهرها و روستاهای منطقه مشاهده کرد. در حاشیه ی مناطق مسکونی لانه های خود را بیشتر در بالاترین نقطه ی سقف آب انبار می سازند. به دلیل وجود هوای خنک و فراوانی غذای این پرنده بر روی آب برکه ها، می توان لانه های گِلی چلچله های بیابانی را در بیشتر سقف برکه های منطقه مشاهده کرد. لانه ی ساخته شده معمولاً سال های متمادی و برای نسل های آینده دوباره استفاده می شود.

2 تا 3 تخم سفید رنگ با لکه های قهوه ای در لانه می گذارد و 16 تا 19 روز پرنده ی ماده بر روی آن ها می خوابد تا به جوجه تبدیل شوند. هر دو پرنده ی نر و ماده تغذیه ی جوجه ها را انجام می دهند و پس از حدود 22 تا 24 روز جوجه ها توانایی پرواز کردن را پیدا می کنند.

در بعضی از کتاب های پرنده نگری و وب سایت های مربوط، این پرنده با نام  African Crag Martin (Ptyonoprogne fuligula)  یا  Rock Martin (Hirundo fuligula) نیز طبقه بندی می شود و در تعدادی از این منابع حتی گونه ی Pale Crag Martin (Ptyonoprogne obsoleta) که در اینجا با این نام معرفی شده است وجود ندارد و همینطور که گفته شد در یکی از دو گونه ی بالا قرار می گیرد.