پرندگان کوخرد

نام فارسی: میوه‌خور
نام محلی: میوه‌خور
نام علمی: Hypocolius ampelinus
نام انگلیسی: Grey Hypocolius 

تنها پرنده‌ی تیره‌ی میوه‌خوریان از راسته‌ی گنجشک سانان است که در ایران و بهتر بگوییم در جنوب ایران زندگی می‌کند. طول این پرنده 33 سانتی‌متر است و طبق کتاب Birds of the Middle East  و به تبع آن راهنمای پرندگان ایران آقای جمشید منصوری، شکل ظاهریش شبیه سنگ چشم بزرگ است اما دمش بلند‌تر است. اما به نظر شخصی من میوه‌خور شباهت  بیشتری به لیکو دارد به طوری که افراد محلی که دسته‌های لیکو را بیشتر در فصل بهار و زمستان می‌بینند تصور می‌کنند که میوه‌خورها نیز لیکو هستند. این پرندگان همانند لیکو در ارتفاع کم پرواز می‌کنند و بر روی درختان و درختچه‌های کوتاه و بوته‌زارها به سر می‌برد و پروازشان نیز بسیار شبیه لیکو می‌باشد. میوه‌خور آشیانه‌ی بزرگ و حجیمی روی درختان کوچک می‌سازد و تابستان‌ها در خوزستان فراوان هستند اما در بستک و هرمزگان نمی‌توان آن‌ها را در تابستان دید.

تصویر پرنده‌ی ماده

میوه‌خور به جز ایران در کشورهای بحرین، شمال و مرکز عربستان سعودی و امارات متحده عربی و گهگاهی به طور اتفاقی و سرگردان در عمان، قطر، یمن و اسرائیل و چند کشور دیگر نیز دیده شده است. پرنده‌نگرهای هندی استان گجرات نیز این پرنده را در کشورشان به ثبت رسانده‌اند و همینطور میوه‌خور در استان سیستان و بلوچستان نیز مشاهده شده است.

جالب است بدانید چون میوه‌خور در کشورهای غربی که اهل تحقیق و مطالعه‌ی بیشتری نسبت به ما هستند وجود ندارد مطالب کمی هم می‌توان در وب‌سایت‌ها و نوشته پیدا کرد. اگر شما کلمه‌ی Grey Hypocolius یا نام علمی‌اش Hypocolius ampelinus را در ویدئوهای گوگل جستجو کنید تعداد این فیلم‌ها به عدد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.من كه متوجه این امر شدم ویدئوی زیر را علاوه بر فرستادن در یاهو ویدئو به یوتیوب و یک وب سایت تخصصی پرندگان هم فرستادم تا دیگر علاقمندان هم از آن استفاده کنند و فعلاً این ویدئو تنها فیلمی از این گونه پرنده است که در وب‌سایت جهانی یوتیوب وجود دارد.

پر و بال میوه‌خور آبی خاکستری است و در پرنده‌ی نر، لکه‌ی سیاه سه گوش مانندی ... 

نام فارسی: پلیکان خاکستری (پلیکان پا خاکستری)
نام محلی: پلیکان
نام علمی: Pelecanus crispus
نام انگلیسی: Dalmatian Pelican

پلیکان خاکستری در سطح جهانی در خطر است و در ایران جزو پرندگان حمایت شده است

 پلیکان خاکستری از راسته ی پلیکان سانان  (Pelecaniformes) و تیره ی پلیکانیان (Pelicanidae)  می باشد، حدود 170 سانتی‌متر طول دارد و رنگش سفید چرکی است. پرهای پشت سرش کمی بلند و مجعّد است و بر خلاف پلیکان سفید کاکل ندارد. پاهایش خاکستری‌رنگ است و به همین خاطر پلیکان پا خاکستری نیز نامیده می‌شود.

در اطراف چشمانش نیز حلقه‌ی خاکستری رنگی شبیه رنگ پاهایش دیده می‌شود. روتنه‌اش حالت نقره‌ای رنگ دارد و لکه‌ی بزرگ زرد رنگی در پایین گلویش مشاهده می‌شود. پرنده‌ی نابالغ، قهوه‌ای کمرنگ است و با پلیکان سفید نابالغ شبیه به هم هستند.

چه خوب است فرزندان ما که تفنگ ساچمه‌زنی در دست دارند و برای تفریح و سرگرمی پرندگان را شکار می‌کنند و شکارچیانی که در جستجوی اردک‌های سرسبز و ... هستند از این امر مطلع باشند تا مبادا باعث شوند چند سال آینده فقط نامی و یادی از پلیکان خاکستری باقی بماند.

 

 پلیکان خاکستری در دریاچه‌های شور و شیرین، سواحل و باتلاق‌ها به سر می‌برد و در فصل زمستان در جنوب ایران فراوان است و بر روی رودخانه‌ی مهران به همراه باکلان‌های کوچک، اگرت‌ها و فلامینگو ها در اطراف کوخرد قابل مشاهده هستند.

این روزها که حدود یک ماه است رودخانه پر آب است و میهمان آب‌ باران‌هایی است که در استان هرمزگان و فارس باریده، می‌توان پلیکان‌های خاکستری را در دسته‌های سی چهل تایی بر فراز رودخانه مشاهده کرد.

نام انگلیسی: Common Babbler

لیکو در راسته‌ی گنجشک‌سانان(Passeriformes) و تیره‌ی لیکویان(Timaliidae) قرار دارد و حدود 23 سانتی‌متر طول دارد. در کوخرد و شهرستان بستک و جنوب استان فارس این پرنده دمیل (دومیل) که احتمالا ترکیبی است از دم و میل یا دنیل نامیده‌ می‌شود .
نام محلی لیکو در جنوب اسامی دیگری نیز دارد از جمله در شیراز و شهرستان های مجاور آن را با نام دمبیل میشناسند که از دم بیل مانندش گرفته شده است و اسم هایی دیگر به نام دنیل که در مناطق اوز گفته میشود از تخم نیلی این پرنده گرفته شده است.

مشخصه‌ی بارزش دم بلندش است که از وسط به سمت کناره‌ها، به تدریج کوتاه‌تر می‌شود و معمولا در هنگام راه رفتن و جست زدن بالا نگه داشته می‌شود. بال‌ها کوتاه و منقارش خمیده و اندکی رو به پایین است. معمولا به صورت گروهی دیده می‌شود و از پوششی گیاهی وارد پوشش گیاهی دیگری می‌شود و گاهی هنگام پرواز در هوا سُر می‌خورد.

پر و بال و دمش تقریباً یکدست قهوه‌ای مایل به زرد حنایی است. زیر تنه‌اش خاکستری رنگ و همراه با خطوطی در اطراف سینه‌اش است. پاهای دُمیل زرد کم‌رنگ است اغلب هنگام راه رفتن، بر روی زمین جست می‌زند.
گونه ی دیگری لیکو به نام لیکو خوزی یا لیکو تالابی نیز در ایران و در استان خوزستان زندگی می‌کند و در دنیا با نام لیکو عراقی شناخته می‌شود که پاهایش قهوه‌ای کمرنگ است و کمی از لیکو کوچکتر و منقارش نیز کوتاه‌تر است. همچنین اطراف سینه‌اش یکدست است و همانند لیکو خط‌دار نیست.

زیر گونه های دیگر لیکو از جمله Arabian Babbler, Afghan Babbler، Spiny Babbler، Striated Babbler در کشورهای جنوب آسیا از جمله عراق، افغانستان، پاکستان، هند، نپال و بنگلادش وجود دارند، این گونه ها از نظر دانشمندان با لیکویی که در جنوب ایران و قسمتی از عراق زندگی می کنند تفاوت کمی دارند.
صدای دُمیل بلند است و به صورت یک سری نت‌های کشدار شنیده می‌شود که در آخر ضعیف‌تر می‌شود.
...

 نام فارسی: بلبل خرما
نام محلی: بلبلو (بلبلی)
نام علمی: Pycnonotus leucogenys
نام انگلیسی: White-cheeked Bulbul یا White-eared Bulbul

بلبل خرما در گويش جنوب ایران و مخصوصا استان هرمزگان معروف است به بلبل و کمتر کسی می‌داند که این همه شعر در مورد گل و بلبل و تعریف از صدای بلبل، در وصف این پرنده نیست و بلبل اصلی را بسیاری از مردم جنوب ندیده‌اند و نمی‌شناسند. البته بلبل خرما هم بیشتر اوقات در حال آواز خواندن است و صدای دلنشینی دارد و همچنین ترکیب پرهای سیاه و سفید و زرد و روتنه‌ی قهوه‌ای روشنش، در کنار صدای زیبایش، این پرنده را بیشتر دوست داشتنی می‌سازد. 

اين پرنده حدود 18 سانتيمتر طول دارد. پرهای پوششی زير دمش زرد رنگ و نوک دمش به طور مشخصی سفید است. سری سیاه و لکه‌ی سفید بزرگی در گونه دارد که به سادگی آن را از سایر پرندگان متمایز می‌سازد. همین لکه‌ی سفید گونه باعث شده تا در بسیاری از کشورهای جهان، این پرنده را بلبل گونه سفید یا بلبل گوش سفید بنامند. نژادی که در جنوب ایران وجود دارد leucotis  می‌باشد که تاجی بسیار کوتاه در انتهای تارکش دیده می‌شود. این پرنده از حشرات، کرم‌ها، ملخ و خرما در جنوب تغذیه می‌کند و میوه‌های سیب و انگور را نیز بسیار دوست دارد. نر و ماده هم‌شکل هستند.

بلبل خرما در درختان و بوته‌ها و باغ‌ها، نخلستان‌ها و همچنین در نزدیکی و بر روی درختان منازل مسکونی نیز به سر می‌برد. بومی جنوب ایران است اما در سال‌های اخیر در تهران و برخی شهرهای شمالی کشور نیز دیده می‌شود و توانسته است با آب و هوای این مناطق سازگاری پیدا کند.

در کوخرد و شهرستان بستک، آمدن بلبل در منزل که همراه با آواز خواندن نیز است، دلیل بر خوش یمنی و خبر خوش است و تصور مردم بر این است که حضور بلبل و آوازش مژده‌ای است برای انجام کاری نیک و یا رسیدن خبری خوش در آینده‌ای نزدیک.
قبل از آمدن تلفن،  تلفن همراه و وسایل ارتباطی دیگر، چون بیشتر مردم منطقه‌ی بستک در کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند بحرین، امارات عربی متحده، قطر، کویت، عربستان سعودی و ... به کار مشغول بودند ...