پرندگان کوخرد

 

 

اردک سر سبز از راسته ی غازسانان و از تیره ی مرغابیان و زیرتیره ی اردک ها و جزء اردک های روی آب چَر می باشد. غازسانان شامل دو گروه اصلی هستند: 1- قوها و غازها 2- اردک ها. تیره ی مرغابیان پرندگانی آب زی هستند و همه ی قوها و غازها، اردک های غاز نما، اردک های روی آب چَر، اردک های غواص و اردک های ماهیخوار را در بر می گیرد.

اردک های روی آب چَر از قوها و غازها کوچک ترند و در مقایسه با قوها و غازها گردن و پاهای کوتاه تری دارند و بیشتر در نواحی باتلاقی، تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه های آرام دیده می شوند. شکل نر و ماده شان متفاوت است و پرندگان جوانشان بیشتر شبیه ماده ها هستند. در فصل زادآوری بعضی از نرها تغییر شکل می دهند و شبیه ماده ها می شوند. آینه ی بالی مستطیل شکل و مشخصی دارند و آشیانه ی خود را بر روی زمین یا در لا به لای سوراخ ها می سازند.

اردک کله سبز حدود 50 تا 60 سانتی متر طول دارد و در بین اردک های روی آب چر، اردکی نسبتاً بزرگ است. اردک نر به خاطر سرِ سبز و براقش و همچنین منقار زرد روشن مایل به قهوه ای، از سایر اردک ها و همچنین از اردک ماده به آسانی قابل تشخیص می باشد. بدن پرنده ی نر خاکستری رنگ و سینه اش قهوه ای بلوطی است. زیرتنه ی پرنده ی نر سفید رنگ است و طوق سفید رنگ باریکی نیز در گردنش دیده می شود که سینه ی قهوه ای بلوطی اش را از سر سبز رنگ و براقش جدا می سازد .

اردک ماده، تمام بدنش قهوه ای مایل به خاکستری لکّه لکّّه ای است و منقارش قهوه ای رنگ است که در لبه های منقار کمی نارنجی است . آیینه ی بالی در هر دو جنس نر و ماده، بنفش رنگ با حاشیه ی سفید است. همینطور که درباره ی اردک های روی آب چَر گفته شد، کلّه سبزهای نر نیز در فصل تولید مثل، به پرنده ی ماده شباهت پیدا می کند ولی می توان از منقار سبز مایل به زردش آن را از پرنده ی ماده تشخیص داد. اردک کلّه سبز به طور ناگهانی و به طورت عمودی از سطح آب به پرواز در می آید. پرندگان جوان هر دو جنس، شبیه پرنده ی ماده ی بالغ هستند ولی آیینه ی بالی ندارند.
...
اردک کلّه سبز شناخته شده ترین اردک وحشی جهان است. در بسیاری از کشورها و مناطق اهلی شده و در مزارع و باغ ها همانند سایر اردک های اهلی با انسان ها زندگی می کند. در بعضی مناطق نیز اردک های وحشی حضور انسان را تا حدی تحمل می کنند و در دریاچه های پارک ها،‌رودخانه ها و جویبارهایی که در اطراف آن انسان ها دیده می شوند قابل مشاهده هستند.


در ایران در فصل زمستان به طور فراوان دیده می شود ولی تعداد اندکی از آن ها در کشور ما زادآوری می کنند. در کوخرد می توان این پرندگان را بر روی رودخانه ی مهران یا بر روی سد بست گز مشاهده نمود. گاهی نیز می توان آن ها را در مسیر جا به جایی بین این دو مکان می توان آن ها را آسمان پشت رودخانه مشاهده نمود.
در کتاب ها و وب سایت های فارسی زبان، نام سرسبز و کلّه سبز برای این پرنده ذکر شده است. اولین تصوری که از کلمه ی سرسبز در ذهن تداعی می شود معنی سرسبزی گیاهان و گل و گیاه و جنگل است، بنابراین به نظر شخصی حقیر، اردک کلّه سبز نامی مناسب تر ... ادامه ی مطلب

سبزقبای هندی از راسته ی سبزقباسانان (Coraciiformes) و از تیره ی سبزقبایان  (Coraciidae) است. حدود 30 تا 34 سانتی متر طول دارد.از سایر سبزقباها قابل تشخیص است چون جثه اش بزرگ تر, رنگش فیروزه ای است و روی بال هایش بنفش است. روتنه اش قهوه ای است و پرها آبی فیروزه ای و انتهای دمش آبی تیره است که هنگام گسترده بودن دُم، این تیرگی بیشتر مشخص می شود. انتهای شاهپرهای بال به طور مشخصی سیاه است و در حالت نشسته، اندکی از بالای گلو سفید، بقیه ی گردن و سینه اش قرمز قهوه ای است، در حالی که بالای گلو، گردن و سینه ی سبز قبای معمولی فیروزه ای رنگ است. تارکش سبز زیتونی، زیر تنه اش آبی فیروزه ای است. منقار سیاهش کلفت و بزرگ است و انتهای آن اندکی قلاب مانند است. نر و ماده هم شکل هستند و رفتارش شبیه سایر سبزقباها است. چشم هایش قهوه ای مایل به خاکستری است
سه زیر گونه با نام های علمی benghalensis, indicus, affinis  دارد که تفاوت کمی با یکدیگر  دارند.

در کوخرد و شهرستان بستک این پرنده کراشکین (kraashking) نامیده می شود که نامش شباهت زیادی به صدایش دارد. در بعضی مناطق نام کراشک نیز برای این پرنده شنیده می شود. کراشکین بیشتر بر بالای تنه ی درختان نخل و بالای شاخه های درخت سدر (کُنار) و کهور دیده می شود.

معمولاً بر روی تنه ی نخل های خشکیده آشیانه می سازد و 3 تا 5 تخم در آن می گذارد و پس از حدود 20 روز،‌جوجه ها سر از تخم ها بیرون می آورند. گاهی در سوراخ ها و شکافهای دیوارها و ساختمان ها نیز آشیانه می سازد. گاهی در داخل آبادی هم دیده می شود که بر روی کابل های برق در کمین طعمه هایش می نشیند.

بسیاری از مواقع در هنگام شخم زدن زمین برای کاشتن جو دیم، این پرندگان حاضر و آماده بر بالای شاخه ی درختی می نشینند و با دقت اطراف در بررسی می کنند و به محض دیدن طعمه، در هوا یا بر روی زمین در حال شخم فرود می آیند و پس از شکار دوباره بر بالای شاخه ی درختی به کمین می نشینند. به این صورت از حشرات و مورچه هایی که از زمین بیرون می آیند تغذیه می کنند. سبز قبای هندی علاوه بر حشرات درشتی مانند ملخ و ... .

دم سرخ سیاه از راسته ی گنجشک سانان  (Passeriformes) و تیره ی توکایان  (Turdidae)است. این پرنده حدود 13 تا 15 سانتی متر طول دارد و به صورت عبوری از اروپا می آید. پرنده ی نر به رنگ سیاه مایل به خاکستری است که لکه ی سفیدی در قاعده ی شاهپرهای اولیه بالش  دیده می شود. زیر گونه ای که در شمال شرقی ایران دیده می شود از نوع phoenicuroides می باشد که سیاهی کمتری در پشت دارد، زیر بدنش سیاه است و این سیاهی تا وسط سینه امتداد دارد. پرنده ی نر در گونه ی ochruros  که در ترکیه و شمال ایران دیده می شود، شبیه پرنده ی نر اروپایی است اما در بسیاری از آن ها سینه سیاه بوده و تا شکم مایل به قرمزش امتداد دارد. زیرگونه هایP.o.semirufus, rufiventris, P.o. xerophilus, semirufus, aterrimus  در قسمت های مختلف جهان دیده می شوند که با توجه به مناطق جغرافیایی مختلف، پراکندگی خاص خودشان را دارند.
....

سارگپه پابلند از راسته ی شاهین سانان (Falconiformes) است. راسته ی شاهین سانان شامل پرندگان شکاری روز زی هستند که شامل عقاب ها، شاهین ها و کرکس ها هستند. این راسته شامل سه تیره است: تیره ی عقاب ماهیگیریان، تیره ی قوشیان و تیره ی شاهینیان. این پرنده در تیره ی قوشیان  (Accipiteridae) می باشد و جزء سارگپه ها قرار می گیرد.
تیره ی قوشیان جثه ی بزرگی دارند و گوشت خوارند. منقارشان قلاب مانند است و چنگال محکم و قلاب مانندی دارند. بالهایشان پهن و بلند و سرشان بزرگ است. نر و ماده هم شکل هستند و معمولاً پرنده ی ماده بزرگ تر است. این تیره از پرندگان پروازی قوی به صورت بال باز روی دارند.


سارگپه پابلند حدود 60 تا  65 سانتی متر طول دارد و تقریباً هم اندازه ی کورکور سیاه است. دم و بال های این پرنده از کورکور سیاه بلندتر است. بیشتر زیر بالش به رنگ سفید است اما دو لکه ی سیاه در زیر بالش دیده می شود که آن را از کورکور سیاه و بسیاری از قوشیان دیگر متمایز می سازد. تشخیص سارگپه ی پابلند از سارگپه ی معمولی بسیار مشکل است و پرنده ی جوان این دو گونه به طور کلی قابل تشخیص نیستند.
پر و بال این پرنده به رنگ های متنوعی از قهوه ای کم رنگ تا بلوطی خرمایی و سیاه دیده می شود. دمش سفید تا کرم رنگ است و بر خلاف سارگپه ی پر پا، فاقد نوار انتهایی دم است. پوش پرهای آستری بال به رنگ قهوه ای است، زیر تنه بی رنگ است. روتنه اش قهوه ای تا خرمایی است و انتهای شاهپرهای بال هایش سیاه است. در نژاد بی رنگ این پرنده، انتهای شاهپرها سیاه نیستند. در پرنده ی جوان، انتهای پرهای دم، رگه رگه و نوک تیز هستند. سارگپه پابلند در جستجوی شکار، بال باز روی می کند یا در جا بال زنی می کند و با دیدن شکار، شیرجه می رود. از جانوران جونده ی کوچک، مار، مارمولک ها، پرندگان کوچک و حشرات بزرگ تغذیه می کند.
...


در جنوب ایران و در کوخرد فقط می توان این پرنده را در پاییز و زمستان مشاهده کرد. نام محلی خاصی برای سارگپه ی پا بلند وجود ندارد و به طور کلی کلمه ی شاهین به این پرندگان اطلاق می شود. شاهین پا بلند می تواند نام محلی مناسبی برای سارگپه ی پا بلند باشد.
این پرنده در اروپا، خاورمیانه، شمال آفریقا و در آسیا تا هندوستان و مغولستان ...
ادامه ی مطلب